Ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης ως κοινωνικού εταίρου που επηρεάζει το χώρο των μουσείων στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια γνωρίζει ιδιαίτερη ανάπτυξη. Τα μουσεία που αποτελούν ιδιωτικά ή δημόσια ιδρύματα πολιτισμού, λειτουργούν σε μόνιμη βάση για εκπαιδευτικούς και αισθητικούς σκοπούς, διαφυλάσσουν, διαθέτουν ή χρησιμοποιούν έμψυχα ή άψυχα αντικείμενα τα οποία εκθέτουν σε τακτική βάση, απασχολούν τουλάχιστον έναν εργαζόμενο πλήρους απασχόλησης, είναι ανοιχτά προς το κοινό σε τακτική βάση, αναπτύσσουν ιδιαίτερες σχέσεις με τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Όπως προκύπτει από την έρευνα «Museums and local governments: sustainable partnership and development. A European research project» των Xavier Greffe και Anne Krebs, που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2009, τα μουσεία, δημόσια ή ιδιωτικά, κερδοσκοπικά ή μη, αναπτύσσουν όλο και στενότερους δεσμούς με την τοπική αυτοδιοίκηση.
Κυριότεροι λόγοι θεωρούνται οι εξής:
• Οι δήμοι διαθέτουν πολυάριθμες συλλογές τις οποίες και αποφασίζουν να διαφυλάξουν σε κάποιο ειδικά διαμορφωμένο χώρο αλλά και να τις εκθέσουν στο κοινό.
• Η γενικευμένη σε όλη την Ευρώπη κίνηση αποκέντρωσης αρμοδιοτήτων στην τοπική αυτοδιοίκηση, κυρίως στον τομέα του πολιτισμού, έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη νέων μεθόδων μάνατζμεντ σε σχέση με αυτές τις συλλογές.
• Λόγω της οικονομικής κρίσης η κεντρική διοίκηση μειώνει την υποστήριξή της στα μουσεία, γεγονός που οδηγεί στην ενδυνάμωση της συνεργασίας των μουσείων με την τοπική αυτοδιοίκηση.
• Τέλος, στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης, πραγματοποιούνται συγκροτημένες προσπάθειες σε πολιτιστικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, με αποτέλεσμα να υπάρχει σύγκλιση δραστηριοτήτων των μουσείων και αρμοδιότητων της αυτοδιοίκησης.
• Επιπρόσθετα, αυτοί οι μετασχηματισμοί συνδυάστηκαν με την ανάπτυξη της μουσειολογίας, και την αναθεώρηση του ρόλου των μουσείων από χώρων διαφύλαξης κειμηλίων σε φορείς που προωθούν κοινές αξίες.
Από την ίδια έρευνα που βασίστηκε στα συμπεράσματα διεθνή συνεδρίων που έλαβαν χώρα στο Παρίσι, το Μάντσεστερ και το Σπλιτ, σε περί τις δεκαπέντε συσκέψεις με εκπροσώπους μουσείων και δήμων, στην ανάλυση δέκα μελετών περίπτωσης και στα πορίσματα δύο ποσοτικών ερευνών, προκύπτει ότι:
• Ενώ τα μουσεία συνεχίζουν να υπηρετούν συγκεκριμένους ρόλους, όπως η υποδοχή του κοινού και η εκπαίδευση των μαθητών, κατανοούν όλο και περισσότερο το ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν στο πλαίσιο της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης και για το λόγο αυτό αναπτύσσουν συνεργασίες με την τοπική αυτοδιοίκηση.
• Καταγράφεται βέβαια διάσταση απόψεων σε σχέση με το περιεχόμενο της έννοιας «βιώσιμη ανάπτυξη». Ειδικότερα,
o Τα μεν μουσεία δίνουν έμφαση στη διεύρυνση του γνωστικού ορίζοντα των μαθητών, οι δε δήμοι προβάλλουν την αναγκαιότητα αντιμετώπισης της σχολικής αποτυχίας.
o Τα μουσεία αναπτύσσουν σχέδια για την προσέλκυση νέων από 18 έως 25 ετών, ενώ οι δήμοι επιμένουν στην αναγκαιότητα θέσπισης των ίδιων στόχων για ενήλικες.
o Ενώ τα μουσεία τάσσονται υπέρ της διάδοσης κοινών αξιών σε διαφορετικές κοινότητες, οι δήμοι προσπαθούν να διασφαλίσουν ότι όλες οι κοινότητες έχουν πρόσβαση στα μουσεία.
o Ενώ οι δήμοι δίνουν έμφαση στη σημασία των μουσείων για την οικονομική ανάπτυξη στο πλαίσιο του τουρισμού, τα μουσεία επικεντρώνονται στην ικανότητά τους για τεχνολογική καινοτομία.
o Τα μουσεία θεωρούν ότι η αποστολή τους συνίσταται κυρίως στη διαφύλαξη και μπορεί επίσης να εμπλουτιστεί με δράσεις για την προώθηση της γνώσης και την καλλιέργεια νέων δεξιοτήτων, ενώ η τοπική αυτοδιοίκηση πρεσβεύει ότι η αποστολή ενός μουσείου πρέπει να λαμβάνει υπ’όψη την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική συνοχή μιας περιοχής.
Με άλλα λόγια, για την τοπική αυτοδιοίκηση τα μουσεία πρέπει να δεχθούν το διευρυμένο ρόλο που αποδίδεται σήμερα στον πολιτισμό και ως εκ τούτου να ενισχύουν την κοινωνική συνοχή, να λειτουργούν ως μοχλοί τοπικής ανάπτυξης και ως κέντρο της κοινότητας. Προκύπτει επίσης ότι τα μουσεία που πράγματι ενδιαφέρονται για τις αρμοδιότητές τους σχετικά με την περιοχή και την κοινότητα, τυγχάνουν υποστήριξης από την τοπική αυτοδιοίκηση κυρίως σε θέματα χρηματοδότησης και προβολής.
Επιπρόσθετα, η αναμόρφωση και η καινοτομία είναι το ζητούμενο τόσο των μουσείων όσο και των δήμων όπως επίσης κοινή είναι και η πεποίθηση ότι τα μουσεία πρέπει να λειτουργούν με αυτονομία που να τους επιτρέπει να υπογραμμίζουν τόσο τις ευθύνες τους όσο και την ικανότητά τους να εισηγούνται προγράμματα, να καθορίζουν αμοιβαίες υποχρεώσεις μεσοπρόθεσμα και να αναπτύσσουν αυτές τις συνεργασίες ως ανοικτά συστήματα.
Παρόλα αυτά, τα μουσεία και οι δήμοι δεν φαίνεται να συμφωνούν κατ’ ανάγκη με την αναγκαιότητα της διοίκησης των μουσείων από τους δήμους. Προκρίνεται αντ’ αυτής η καθιέρωση αποδοτικών σχέσεων συνεργασίας που προωθούν την καινοτομία σε θεσμικό, οργανωτικό και οικονομικό επίπεδο, καθώς επίσης και σε σχέση με το ανθρώπινο δυναμικό και την πληροφορία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου