3 Οκτ 2009

Οι Θέσεις των Κομμάτων για τον Πολιτισμό

Ο πολιτισμός αποτελεί αδιαμφισβήτητα ιδεολογική και πολιτική επιλογή. Για το λόγο αυτό αποτελεί και διακριτό τομέα του προγραμματισμού των πολιτικών κομμάτων, αυτόνομο τμήμα των πολιτικών τους διακηρύξεων, αλλά και αντικείμενο αντιπαραθέσεων που θεμελιώνονται στα διαφορετικά πολιτικά «πιστεύω». Στη δεδομένη χρονική στιγμή, δυο μέρες δηλαδή πριν την εκλογική αναμέτρηση, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η συγκριτική αξιολόγηση των θέσεων των πολιτικών κομμάτων όσον αφορά στην πολιτιστική πολιτική.


Για τη μεν Νέα Δημοκρατία, ο πολιτισμός λειτουργεί ως «όχημα για τη μετάβαση στον ανοικτό κόσμο». Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη χρηματοδότηση των πολιτιστικών δράσεων, για την οποία προτείνεται εκτός από τις παραδοσιακές πηγές (κεντρική διοίκηση και τοπική αυτοδιοίκηση, ευρωπαϊκή ένωση και πνευματικά δικαιώματα), οι φοροαπαλλαγές των χορηγών. Δίνεται έμφαση στην καλλιτεχνική παιδεία σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, με την ίδρυση καλλιτεχνικών σχολών (Ακαδημία Χορού και Μουσικής, Ακαδημία Κινηματογράφου) και τμημάτων διοίκησης – οργάνωσης πολιτιστικών εκδηλώσεων και τον εμπλουτισμό των σχολικών προγραμμάτων (πολιτιστικές εκδηλώσεις, καλλιτεχνικά μαθήματα, εκπαιδευτικά προγράμματα, επιμόρφωση εκπαιδευτών κ.α.).

Προωθείται, επίσης, η αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και πόρων στην τοπική αυτοδιοίκηση, μέσα από την ίδρυση περιφερειακών κέντρων πολιτιστικής ενημέρωσης, την υλοποίηση προγραμμάτων περιφερόμενων εκθέσεων και παραστάσεων, την υπογραφή πολιτιστικών συμβάσεων και την επιμόρφωση των στελεχών των ΟΤΑ. Παράλληλα, προτείνονται θεσμοί όπως τα περιφερειακά κέντρα πολιτισμού με μορφή ΝΠΙΔ, η ενδυνάμωση των περιφερειακών φεστιβάλ και το πλωτό πολιτιστικό κέντρο Αιγαίου με την επωνυμία «Η Φωνή του Αιγαίου».

Επιμέρους ζητήματα του προγράμματος θεωρούνται η αισθητική των πόλεων, η διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς και η στήριξη του λαϊκού πολιτισμού. Ιδιαίτερο πλαίσιο προτείνεται, επίσης, για ορισμένα καλλιτεχνικά πεδία. Όσον αφορά τον κινηματογράφο, πρωταρχικός σκοπός του προγράμματος είναι η ενεργοποίηση του ιδιωτικού τομέα. Αναφορικά με το θέατρο και το χορό, η οικονομική στήριξη των ΔΗΠΕΘΕ κρίνεται μείζονος σημασίας, όπως επίσης και η μεταστέγαση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ενώ για την προώθηση των εικαστικών τεχνών προτείνεται η ίδρυση εκθεσιακού χώρου στην Αθήνα και εικαστικού κέντρου στη Θεσσαλονίκη, η δημιουργία εκθεσιακών χώρων για φωτογραφία στα αστικά κέντρα και η ένταξη εκθέσεων φωτογραφικών σε μουσεία και δημόσιους χώρους. Η δε πολιτική για το βιβλίο περιλαμβάνει την ίδρυση βιβλιοθηκών στα σχολεία και ορισμένες φορολογικές ελαφρύνσεις.

Ιδιαίτερη μνεία χρίζουν, τέλος, η πρόταση για ίδρυση ομάδας παρέμβασης σε περιπτώσεις ελλιπούς ενημέρωσης ή διαστρέβλωσης του ελληνικού πολιτισμού, η εισαγωγή του θεσμού των «Θεωρικών» για την ελεύθερη είσοδο σε χώρους πολιτισμού κοινωνικά ευάλωτων ομάδων, η ίδρυση μουσείου με έκθεση έργων Ελλήνων καλλιτεχνών του εξωτερικού, η δημιουργία υποδομών πρόσβασης για ΑμεΑ στους χώρους πολιτισμού και η εισαγωγή προγραμμάτων πολιτιστικής έκφρασης των Ρομ.

Ακρογωνιαίος λίθος του αντίστοιχου προγράμματος του ΠΑΣΟΚ αποτελεί η εξασφάλιση ισότιμης πρόσβασης στις πολιτιστικές δραστηριότητες, με τη μείωση των ανισοτήτων πρόσβασης, συμμετοχής και κατανομής πόρων μεταξύ κέντρου και περιφέρειας και των διαφόρων κοινωνικών ομάδων (ΑμεΑ, μετανάστες κ.α.) και την κάλυψη του ψηφιακού χάσματος.

Προτείνεται η ενίσχυση της εξαγωγής πολιτιστικών προϊόντων και δραστηριοτήτων, η ανάπτυξη συνεργασιών με τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Μεσογείου καθώς επίσης η εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου προγράμματος πράσινης οικοδομικής ανάπτυξης. Παράλληλα, το πρόγραμμα προωθεί τη συνεργασία κράτους και ιδιωτικής πρωτοβουλίας, την έρευνα, τη διασύνδεση με την τουριστική αγορά, την ποιότητα προϊόντων και υπηρεσιών και τάσσεται υπέρ της δικτύωσης και της καθολικής μετάβασης στην ψηφιακή εποχή.

Χαρακτηριστικά προτεινόμενα μέτρα θεωρούνται η συγκρότηση αρχαιολογικού κτηματολογίου, η αστική αναζωογόνηση μέσω του πολιτισμού, η περαιτέρω ανάπτυξη του προγράμματος ενοποίησης αρχαιολογικών χώρων σε περιφερειακό επίπεδο. Η αρχιτεκτονική έρχεται στο προσκήνιο, με προγράμματα όπως «η Εικόνα της πόλης» και «η Μνήμη της πόλης» για τα αστικά κέντρα και «η Απόσυρση κτηρίων» για τα νησιά.

Αναφορικά με την πολιτιστική κληρονομιά, προωθείται η διεύρυνση του ωραρίου επίσκεψης των αρχαιολογικών χώρων και των μουσείων και ο εκσυγχρονισμός των ξεναγήσεων, καθώς επίσης η κατασκευή νέων μουσείων και η αναβάθμιση των υφιστάμενων, αλλά και η ίδρυση του Συνηγόρου του Μνημείου και του Δημόσιου χώρου.

Σε σχέση με την εκπαίδευση προτείνεται η αναβάθμιση της καλλιτεχνικής παιδείας, η ενίσχυση της επαφής με έργα τέχνης, η επαναλειτουργεία του προγράμματος «Μελίνα – Εκπαίδευση και Πολιτισμός», η ψηφιοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, η δημιουργία ηλεκτρονικών βιβλιοθηκών και η ένταξη του τοπικού πολιτισμού στο εκπαιδευτικό σύστημα. Ταυτόχρονα, προβλέπονται προπτυχιακά και μεταπτυχιακά τμήματα στα γνωστικά αντικείμενα του Θεάτρου, της Κινηματογραφίας-Τηλεόρασης, της Μουσικής και του Χορού, η διάκριση αναγνωρίσιμων βαθμίδων εκπαίδευσης ανά τομέα τέχνης και η ενίσχυση των εδρών Νεοελληνικών σπουδών στα Πανεπιστήμια των εξωτερικού.

Όσον αφορά στην περιφερειακή ανάπτυξη, το πρόγραμμα προβλέπει την υλοποίηση προγραμμάτων σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τα Περιφερειακά ΑΕΙ, την αξιοκρατική στελέχωση των περιφερειακών πολιτιστικών θεσμών με αρχές, αξιοκρατικές διαδικασίες και κριτήρια ποιότητας, τη διεύρυνση των Περιφερειακών Δικτύων των Τεχνών και τη δημιουργία προϋποθέσεων δικτύωσης των περιφερειακών πολιτιστικών δομών και την ενεργοποίηση της ιδέας της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ελλάδας με δίχρονο ή τετράχρονο πρόγραμμα δραστηριοτήτων.

Προτείνεται επίσης η δημιουργία δημόσιου πολιτιστικού τηλεοπτικού καναλιού και ραδιοφωνικού σταθμού, καθώς επίσης δεσμευτικό πρόγραμμα πολιτισμού των ΜΜΕ. Συμβαδίζοντας με τις ανάγκες της εποχής, γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στον πολιτιστικό εθελοντισμό, τη δικτύωση των κατά τόπους πρωτοβουλιών και την εισαγωγή θεσμών αριστείας.

Τέλος, τίθεται ως στόχος η σύγκλιση των οικονομικών του πολιτισμού με το μέσο κοινοτικό όρο (2%) και κρίνονται σκόπιμες η συγκρότηση διακριτού επιχειρησιακού προγράμματος για τον πολιτισμό και η ενίσχυση του προϋπολογισμού του ΥΠΠΟ από τον ΟΠΑΠ. Ως διοικητικές μεταρρυθμίσεις προβλέπονται, η σταδιακή κάλυψη σε πενταετή βάση μέσω ΑΣΕΠ των οργανικών θέσεων, η ενοποίηση των υπηρεσιών πολιτισμού σε κάθε νομό, η ένταξη στο ΥΠΠΟ αρχείων και βιβλιοθηκών, ενώ αναδιοργανώνονται οι εποπτευόμενοι φορείς και καταργείται ο ΟΠΕΠ.

Ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί τον πολιτισμό στρατηγικό άξονα ανάπτυξης της χώρας, με τρόπο που δεν θα ακυρώνει τον κοινωνικό του χαρακτήρα, που δεν θα ενισχύει την εμπορευματοποίηση-τυποποίηση της πολιτιστικής παραγωγής και το ρόλο του κράτους αναντικατάστατο και αναγκαίο.

Τάσσεται υπέρ της καινοτομίας και της διαπολιτισμικότητας, των συνεργασιών και της αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών. Πρεσβεύει επίσης την προστασία και ανάδειξη της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και την αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων κτιρίων. Εισηγείται θεσμικό πλαίσιο για τον αντιμονοπωλιακό λαϊκό χαρακτήρα των νέων μέσων επικοινωνίας και τη θεσμοθέτηση της συμμετοχής εκπροσώπων του πολιτισμού σε όλα τα ρυθμιστικά όργανα της λειτουργίας των ΜΜΕ, την προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων και το ασφαλιστικό των καλλιτεχνών.

Προτείνει την εισαγωγή της καλλιτεχνικής, μουσικής και θεατρικής αγωγής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευση και την εισαγωγή μαθημάτων για την ιστορία του πολιτισμού στη μέση εκπαίδευση, καθώς επίσης την πολιτιστική αναζωογόνηση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο κομμάτι της νεολαίας.

Θεωρεί απαραίτητη την ολοκληρωμένη περιφερειακή πολιτιστική πολιτική, με τη μεταφορά τεχνογνωσίας στους ΟΤΑ, την οργανωμένη προβολή των τοπικών πολιτιστικών ταυτοτήτων ως εργαλείο τοπικής ανάπτυξης, την ίδρυση δημοτικών κινηματογράφων και πολιτιστικών κέντρων στην περιφέρεια και τη δημιουργία εθνικού προγράμματος για τη συντήρηση των κτηρίων και την επαρκή στελέχωση των υπηρεσιών.

Προβλέπει τομεακά προγράμματα για το θέατρο (ανωτατοποίηση της θεατρικής εκπαίδευσης, σύγχρονα κρατικά θέατρα, θεατρική αποκέντρωση, αναβάθμιση του θεσμού των επιχορηγήσεων, υποστήριξη των πρωτοβουλιών των νέων καλλιτεχνών) και τον κινηματογράφο (στήριξη των νέων δημιουργών, φορολογικές ελαφρύνσεις για την παραγωγή ελληνικών ταινιών, καταβολή του 1,5% των εσόδων από διαφημίσεις των τηλεοπτικών καναλιών για την ενίσχυση του ελληνικού κινηματογράφου, στήριξη του Εθνικού Κέντρου Κινηματογράφου και δημιουργία δικτύου δημοτικών κινηματογράφων).

Στον τομέα της μουσικής προτείνει την ίδρυση Μουσικής Ακαδημίας και Εθνικού Κέντρου Μουσικής, την εξασφάλιση μόνιμης στέγης για την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, την ενίσχυση των μουσικών φεστιβάλ και την κατάργηση των play-list των ραδιοφωνικών σταθμών. Στον τομέα του χορού, προκρίνει την ενίσχυση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, την υλοποίηση προγραμμάτων σε επίπεδο δήμων και σχολείων και την ενθάρρυνση πρωτοβουλιών για τη δημιουργία ερασιτεχνικών ομάδων. Όσον αφορά το βιβλίο, έμφαση δίνεται στη διεύρυνση της αγοράς, στην προώθηση της μετάφρασης του βιβλίου, την προβολή της σύγχρονης παραγωγής και την επίλυση του συνταξιοδοτικού των συγγραφέων.

Η εικαστική δημιουργία ενισχύεται με την οικονομική στήριξη του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος, την εφαρμογή νόμου που προβλέπει ότι το 1% του προϋπολογισμού των δημόσιων κτιρίων θα διατίθεται για την διακόσμηση τους και την επίλυση του συνταξιοδοτικού προβλήματος των καλλιτεχνών. Ως προς τη φωτογραφία, το πρόγραμμα προβλέπει μέριμνα για τη διάσωση των αρχείων και ενίσχυση των υφιστάμενων φωτογραφικών λεσχών.

Αναφορικά, τέλος, με τη χρηματοδότηση, προβλέπει την αύξηση των δαπανών στο 2% του ΑΕΠ, τη σύνταξη δημόσιας έκθεσης για τις επιδοτήσεις του ΥΠΠΟ, στοχευμένη οικονομική στήριξη των ΟΤΑ, των ΔΗΠΕΘΕ και των μουσείων.

Λιγότερο αναπτυγμένες είναι οι θέσεις περί πολιτισμού των λοιπών κομμάτων. Ειδικότερα, το ΚΚΕ δίνει έμφαση στη στήριξη και την ανάπτυξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας, στην αντιμετώπιση των προβλημάτων των καλλιτεχνών, στην κρατικοποίηση των πολιτιστικών φορέων και την διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς ως στοιχείου της συνείδησης του λαού. Ο ΛΑΟΣ θεωρεί τον πολιτισμό, την παράδοση και τη γλώσσα εθνικά και κοινωνικά αγαθά και ως εκ τούτου επιζητά τη μεγαλύτερη δυνατή συμφωνία των κομματικών παρατάξεων πάνω σε ένα κοινά αποδεκτό πλαίσιο για την πολιτιστική πολιτική. Τέλος, οι ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ, θεωρούν τον πολιτισμό υπόθεση της καθημερινότητας και κάνουν ιδιαίτερη αναφορά στο αστικό περιβάλλον, τους εναλλακτικούς τρόπους καλλιτεχνικής παραγωγής, του ρόλου των ΜΜΕ και του πολιτικού πολιτισμού.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου